Część I. Informacje o badaniach zgodnie z PBSSP na rok 2024

1.25 Warunki życia ludności, pomoc społeczna

1. Symbol
1.25.01
2. Temat badania
Budżety gospodarstw domowych
3. Cykliczność badania
co rok
4. Prowadzący badanie
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego

5. Cel badania

Celem badania jest dostarczenie informacji dotyczących warunków życia ludności (tj. poziomu i struktury wydatków, dochodów, spożycia podstawowych artykułów żywnościowych w ujęciu ilościowym oraz w przeliczeniu na wartości energetyczne i składniki odżywcze, warunków mieszkaniowych badanych gospodarstw domowych, subiektywnej oceny sytuacji materialnej), a także niezbędnych danych wykorzystywanych m.in. do: tworzenia wag do obliczania indeksów cen towarów i usług konsumpcyjnych, ustalenia wskaźnika kosztów utrzymania gospodarstw domowych, ustalenia poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalenia przez gminy stawek opłat za odpady komunalne zbierane i odbierane w sposób selektywny – wskaźnik „Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę ogółem”, obliczania wskaźników ubóstwa ekonomicznego i ubóstwa energetycznego, opracowania modeli symulacyjnych w zakresie obciążeń podatkowych gospodarstw domowych i świadczeń społecznych.
Akty prawa krajowego, z których wynika obowiązek realizacji badania:

  • ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207),
  • ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2023 r. poz. 1469, z późn. zm.).
Użytkownicy, których potrzeby uwzględnia badanie:

  • Sejm, Senat,
  • administracja rządowa,
  • NBP,
  • Eurostat i inne zagraniczne instytucje statystyczne,
  • organizacje międzynarodowe,
  • placówki naukowe/badawcze, uczelnie (nauczyciele akademiccy i studenci),
  • odbiorcy indywidualni,
  • media ogólnopolskie i terenowe,
  • stowarzyszenia, organizacje, fundacje.
Dane osobowe:

Dane osobowe są niezbędne do zrealizowania celu badania i w większości są zmiennymi podstawowymi (core variables) ustalonymi przez Eurostat dla wszystkich badań społecznych. Informacja, czy osoba pozostaje w związku małżeńskim lub pozamałżeńskim, czy też jest w innej relacji z osobą odniesienia, tzn. jest krewnym lub osobą niespokrewnioną, jest konieczna do zdefiniowania relacji członków gospodarstwa domowego do osoby odniesienia, co z kolei jest niezbędne m.in. do wyodrębnienia rodzin. Polska, tak jak inne kraje UE, jest zobowiązana do przesyłania danych z badań realizowanych we współpracy z Eurostatem. Brakuje możliwości pozyskania informacji z innych źródeł.

6. Zakres podmiotowy

Gospodarstwa domowe. Osoby będące członkami gospodarstw domowych.

7. Zakres przedmiotowy

Rozchody gospodarstw domowych. Dochody gospodarstw domowych. Wyposażenie gospodarstw domowych w przedmioty trwałego użytkowania. Warunki mieszkaniowe gospodarstw domowych. Subiektywna ocena sytuacji materialnej gospodarstw domowych. Charakterystyka gospodarstw domowych. Cechy społeczno-ekonomiczne osób. Cechy demograficzne osób. Zasobność gospodarstw domowych. Aktywność ekonomiczna. Status na rynku pracy. Czas pracy. Cechy nieruchomości. Cechy organizacyjno-prawne. Użytkowanie gruntów w gospodarstwie rolnym.

8. Źródła danych

9. Rodzaje wynikowych informacji statystycznych

Poziom dochodów, wydatków, spożycia artykułów żywnościowych, wyposażenia gospodarstw domowych w przedmioty trwałego użytkowania, subiektywna ocena sytuacji materialnej gospodarstw domowych, w przekrojach: NUTS 1, województwa, NUTS 2, wielkość gospodarstwa domowego, grupy społeczno-ekonomiczne, grupy dochodowe, grupy kwintylowe (według poziomu uzyskiwanych dochodów), klasa miejscowości zamieszkania (miasta/wsie), wykształcenie osoby odniesienia w gospodarstwie domowym, gospodarstwa domowe z osobami niepełnosprawnymi i bez osób niepełnosprawnych, typy biologiczne gospodarstwa domowego, zasięg i głębokość ubóstwa przy zastosowaniu różnych granic ubóstwa.

10. Formy i terminy udostępnienia wynikowych informacji statystycznych

Komunikaty i obwieszczenia
  • „Obwieszczenie Prezesa GUS w sprawie przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem w 2024 r.” (marzec 2025).
Publikacje GUS
  • „Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2025” (grudzień 2025),
  • „Mały Rocznik Statystyczny Polski 2025” (lipiec 2025),
  • „Rocznik Statystyczny Województw 2025” (grudzień 2025),
  • „Polska w liczbach 2025” (maj 2025),
  • „Biuletyn statystyczny 2024” (luty 2024, marzec 2024, kwiecień 2024, maj 2024, czerwiec 2024, lipiec 2024, sierpień 2024, wrzesień 2024, październik 2024, listopad 2024, grudzień 2024, styczeń 2025),
  • „Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2025” (grudzień 2025),
  • „Budżety gospodarstw domowych w 2024 r.” (wrzesień 2025).
Termin słownie
  • Dane dotyczące wyników z badania budżetów gospodarstw domowych w publikacji „Biuletyn Statystyczny” publikowane są kwartalnie.
Informacje sygnalne
  • „Sytuacja gospodarstw domowych w 2024 r. w świetle badania budżetów gospodarstw domowych” (maj 2025).
Internetowe bazy danych
  • Bank Danych Lokalnych – Ludność – Gospodarstwa domowe (październik 2025),
  • Dziedzinowa Baza Wiedzy – Społeczeństwo – Warunki życia ludności – Badanie Budżetów Gospodarstw Domowych (BDG) – Dochody i wydatki (sierpień 2025).